به گزارش عصر تحلیل، گرم‌شدن زمین، از دست رفتن تنوع زیستی، خشکسالی، فرسایش خاک، از دست رفتن منابع آب و انتشار آلودگی‌ها و در ادامهٔ اینها، افزایش قیمت غذا، بیماری‌های نوظهور، مهاجرات، فقر، سقوط اقتصادی و… از جمله مشکلات دنیای امروز هستند که آثار آن امروز نه در جنوب و شمال که در تمام کشورها مشهود است. مشکلاتی که مرزهای سیاسی را نمی‌شناسند و حالا به تهدیدی برای نوع بشر تبدیل شده‌اند.
این همان نقطه‌ای است که اقدام برای حل مشکلات را ضروری می‌کند؛ آنهم نه اقدام جداگانهٔ کشورها که اقدام مشترک و همگرایی برای رفع مشکلاتی که آینده بشر را به مخاطره انداخته است. این‌چنین است که اقدامات اساسی بسیج منابع مالی، انتقال فناوری و ظرفیت سازی و همکاری‌های بین‌المللی با هدف توسعهٔ اجتماعی و اقتصادی همگام با حفاظت و حمایت محیط زیست حائز اهمیت است و از سوی دیگر، اعمال محدودیت‌های یک‌جانبه، غیرعادلانه و غیرمتوازن در تجارت بین‌الملل، راه را بر اقدام کشورهای درحال توسعه برای حفظ محیط زیست می‌بندد و چالش‌های عدیده‌ای را در پی خواهد داشت.
جمهوری اسلامی ایران، به‌عنوان کشوری که در قانون اساسی خود اصلی مشخص دربارهٔ حفاظت محیط زیست دارد، خود را ملزم به رعایت اصول پایداری محیط زیست می‌داند و در سیاستگزاری‌های خود نیز همواره بر حفاظت محیط زیست تأکید دارد. حتی با وجود تحریم‌های سیاسی و اقتصادی ناعادلانه، متخصصان و فعالان ایرانی تلاش خود را برای اجرای قانون اساسی به‌کار گرفته‌اند.
در دولت مسعود پزشکیان، تعامل و همکاری با کشورهای جهان یک اصل مهم است و از همین رو یکی از مهمترین اولویت‌ها، همکاری‌های محیط زیستی بین‌المللی است.
کشور ایران از جمله کشورهای دارای انتشار بالای گازهای گلخانه‌ای است و به‌علاوه موقعیت جغرافیایی ایران نیز، تأثیر تغییر اقلیم بر کشور را تشدید کرده است. آسیب‌پذیری بالای کشور از پیامدهای تغییر اقلیم، منجر به خشکسالی‌های مداوم و طولانی، طوفان‌های گردوغبار، مخاطرات شدید تنوع‌زیستی، افت شدید رواناب‌های سطحی و برداشت از آب زیرزمینی برای جبران آن، کاهش تولید کشاورزی، آسیب‌پذیری زیرساخت‌ها و تاسیسات راهبردی و صنعتی شده است. روند کاهش حدود ۵۰ درصد از رواناب‌های سطحی در بیشتر حوضه‌های آبریز کشور و تشدید وقوع پدیده‌های حدی به‌رغم کاهش میانگین بارش، نشان از عمق اثرگذاری تغییر اقلیم در ایران دارد. همچنین ایران وضعیت نگران‌کننده‌ای در خصوص معضل آلودگی هوا و شدت مصرف انرژی دارد به‌طوری که شدت مصرف انرژی در ایران ۲.۵ برابر میانگین جهانی است.
انتقال به سمت تحول سبز کم کربن یک عنصر حیاتی برای رسیدگی به تغییر اقلیم و کاهش انتشار کربن است. این تحول مستلزم تغییر به سمت منابع انرژی کم کربن، بهبود بهره‌وری انرژی و حمایت از برنامه‌ریزی شهری و سیستم‌های حمل‌ونقل پایدار است. پذیرش این ابتکارات می‌تواند به‌طور موثر اثرات تغییر اقلیم را کاهش دهد و در عین‌حال فرصت‌های اقتصادی جدید را تقویت کند و کیفیت زندگی را برای جوامع در سراسر جهان افزایش دهد.
یازدهمین نشست وزرای محیط زیست کشورهای عضو بریکس، فرصتی برای تعامل جمهوری اسلامی ایران با ۱۰ کشور دیگر جهان بود. کشورهایی که نیمی از جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند و حدود ۴۰ درصد GDP جهان متعلق به آنهاست. پیشنهاد ایران، در وهلهٔ نخست، ارتقای همکاری‌های جنوب-جنوب در حوزه محیط زیست بود. همکاری‌ها و کمک‌های فنی، مالی و مشاوره‌ای از جمله تبادل دانش و تجربیات، اجرای پروژه‌های مشترک و تبادل کارشناسان و متخصصان بین کشورهای بریکس مهمترین اولویت در این همکاری‌هاست.
این همکاری نیازمند مکانیزم‌های مالی و تشویق برای سرمایه‌گذاری است. ایجاد صندوق سبز بریکس، دعوت از کشورها برای مشارکت مالی و تلاش برای توسعهٔ منابع انرژی پاک و تجدیدپذیر و شبکه‌های هوشمند و سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی از نخستین گام‌هایی است که می‌توان در بریکس برداشت.
ما امیدواریم همکاری‌های محیط زیستی، فرصت نزدیکی ملت‌ها به یکدیگر را فراهم کند و ملت‌ها در سایهٔ دوستی برای مهمترین منفعت مشترک همه ما، زیستبوم زمین، یاریگر یکدیگر باشند.
انتهای یادداشت/
