به گزارش عصر تحلیل، ویروس کرونا، ویروسی است که به عنوان عامل شیوع بیماری تنفسی که برای اولین بار در ووهان چین یافت شد، شناخته شده است. در ابتدا، بسیاری از بیماران این ویروس در ووهان چین، با بازار بزرگ غذاها و حیوانات دریایی ارتباط داشته‌اند که این موضوع گمانه زنی ها را در این مورد که ویروس کرونا منتقله از حیوان به انسان است را قوی تر می کرد؛ با این حال، تعداد فزاینده‌ای از بیماران، در معرض و در ارتباط با بازار حیوانات نیستند، که این مورد به دلیل گسترش و انتقال از شخصی به شخص دیگر است.
در ادامه گزارش که توسط تحریریه عصر تحلیل تهیه و گرد آوری شده به شرح هر آنچه که باید در مورد این ویروس دانست می پردازیم:
بیماریزایی ویروس
اغلب کرونا ویروس ها، بیماری های خفیف و خود محدود شونده مجاری تنفسی ایجاد می‌کنند که نوع شناخته‌شده آنها عامل ۱۵ تا ۳۰ درصد موارد سرماخوردگی محسوب می شوند. با ظهور کرونا ویروس های SARS و MERS به ترتیب در سال های ۲۰۰۲ و ۲۰۱۳ مشخص شد که این خانواده از ویروس ها چندان هم بی‌خطر نیستند و با ظهور کرونا ویروس اخیر از ووهان چین، بار دیگر این دسته از ویروس ها موجب نگرانی بین‌المللی شده اند.
ژنوم کرونای جدید، ۸۰ درصد شبیه ویروس مولد سارس و ۹۶ درصد شبیه ویروس خفاش است و همین امر موجب طرح این تئوری شده که خاستگاه ویروس از خفاش بوده است.
اپیدمیولوژی(همه گیر شناسی) کرونا ویروس ها
در مورد سارس با انتقال از خفاش به گربه چینی و انسان، کشندگی ۱۰ درصد و درگیری ۲۷ کشور دنیا، طی مدت چند هفته ژنوم آن شناسایی و به‌سرعت طی چند ماه انتشار بیماری ناشی از آن کنترل شد؛ در مورد مرس، با انتقال از خفاش به شتر و انسان، کشندگی ۳۵ درصد، هنوز انتشار آن به‌خوبی کنترل نشده و موارد انگشت‌شماری نیز از ایران گزارش‌شده است.
کرونا ویروس ۲۰۱۹ اولین بار وقتی مورد توجه قرار گرفت که در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ مقامات چین اعلام کردند که از منطقه ووهان چین، ۲۷ مورد پنومونی(سینه‌پهلو یا ذات‌الریه) با علت نامشخص که ۷ مورد آن شدید بوده، گزارش‌شده است. دهم ژانویه ۲۰۲۰، سکانس ژنی این ویروس شناسایی شد و مشخص شد که ۱۵ مورد از این پنومونی ها به علت کرونا ویروس جدید بوده است. این ویروس از اواسط آذر شروع به گسترش کرد و استانهای دیگری از چین و کشورهای دیگری را در نوردید.
در اولین نشست ویژه سازمان بهداشت جهانی دلایل کافی پیدا نشد که این ویروس تهدیدی بین‌المللی است؛ ولی زمانی که با گسترش بیشتر بیماری، ۱۵ کشور و بالغ‌بر ۶ هزار نفر از کشورهای مختلف مبتلا شدند، درنهایت WHO در ۱۰ بهمن، مصادف با ۳۰ ژانویه، اعلام فوریت بهداشتی با دغدغه بین المللی کرد.
تشخیص
ظن بالینی به کرونا ویروس جدید بر مبنای مجموعه ای از علائم بالینی و سابقه مسافرت و یا تماس با مورد محتمل/قطعی بیماری، ایجاد و بر اساس نمونه گیری از بیماران و تأیید آزمایشگاهی قطعی می شود. گرچه ممکن است ویروس در خون و ادرار باشد، بهترین نمونه جهت آزمایش، نمونه تنفسی فوقانی یا تحتانی است. نمونه از طریق سواب غیر پنبه ای (سنتتیک یا از جنس داکرون) گرفته می شود و جهت انجام PCR به آزمایشگاه مرجع معرفی شده، ارسال می شود. البته امروز آزمایشهای بیشتری مخصوصا آزمایش خون به تایید رسیده که می توان از آن برای شناسایی ویورس کرونا در بدن و همچنین وجود آنتی بادی آن در بدن استفاده کرد.
ناآشنایی دستگاه ایمنی
دلایل گوناگونی سبب می‌شوند که این ویروس‌های نوظهور در انسان، علاوه بر تمایل به ایجاد بیماری شدید، اغلب قابلیت همه‌گیری داشته باشند. ناآشنایی سیستم ایمنی انسان با این ویروس‌ها و نبود خاطرهٔ ایمنی (مثلا وجود پادتن‌های اختصاصی ضد ویروس) در ضعف مبارزه با ویروس تازه‌وارد نقشی اساسی دارند. علاوه بر این، ویروس‌های ناآشنا با انسان، با سلول‌ها و بافت‌های بدن سازگاری نداشته و میتوانند التهاب و آسیب بیش از حد و افسارگسیخته ایجاد کنند که باعث بیماری شدید یا حتی مرگ می‌شود.
ویروس‌هایی که طی سالیان دراز با چرخه‌های متوالی در بدن انسان با آن به سازگاری نسبی رسیده‌اند معمولا موجب بیماری‌هایی ملایم و محدود مانند سرماخوردگی می‌شوند. این به دلیل سازگاری ویروس با بدن انسان و ایمنی کافی است. به همین علت ویروس‌های کرونای انسانی تنها موجب سرماخوردگی خفیف فصلی می‌شوند و در حالیکه خویشان نزدیکشان در خفاش، بعد از سرایت به انسان میتوانند موجب عفونت ریه شدید سارس یا کروناویروس ۲۰۱۹ شوند. سیستم ایمنی وقتی قادر به مهار عادی ویروس نیست، التهابی مضاعف ممکن است ایجاد کند که منجر به آسیب شدید بافتی و مرگ شود.
روند بیماریزایی کرونا ویروس ۲۰۱۹
ویروس‌ها از یک سری پروتئین‌های شاخکی در جدار (کپسول) یا غشای خود برای چسبیدن و ورود به سلول‌های بدن انسان استفاده می‌کنند. ویروس کرونای جدید با شاخک S خود به گیرنده‌ای (گیرنده آنزیم مبدل آنژیوتانسین ۲) در سلول‌های ریه انسان چسبیده، به داخل سلول راه یافته و بعد از استفاده از مواد سلولی، با تکثیر خود، سبب واکنش ایمنی و مرگ سلولی می‌شود. در افراد جوانتر و با ایمنی بهتر، سیستم ایمنی تکثیر ویروس را محدود و از آسیب و التهاب بیش از حد به ریه که محل حیاتی جذب اکسیژن است جلوگیری می‌کند و بیمار بدون هیچ عارضه‌ای بهبود می‌یابد
سی‌تی‌اسکن ریه مبتلا به ویروس کرونا
در افراد سالخورده و با ایمنی ناکارآمد یا تضعیف شده یا تحت درمان مهار ایمنی یا شیمی‌درمانی (مانند بیماران رماتیسمی یا سرطانی یا ایدز)، افرادی با مشکلات قلبی و ریوی، فشار خون یا دیابت یا چاقی مفرط (بی‌ام‌آی بیش از ۴۰)، ویروس جدید کرونا باعث ایجاد التهاب بیش از حد شده، مقدار زیادی مایع و سلول‌های التهابی وارد فضای داخلی ریه می‌شود و با افزایش مرگ سلولی و اشکال در اکسیژن‌رسانی، به نارسایی حاد تنفسی می‌انجامد.
مطالعه اخیر در استان ووهان چین نشان داده که متوسط سن افرادی که بدلیل نارسایی تنفسی در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شدند حدود ۶۰ سال بوده است.
درمان
برای یافتن داروهای موثر بر کرونا مطالعات زیادی در دنیا در حال انجام است و پیشرفت‌هایی نیز حاصل شده است. اما در حال حاضر وضعیت چگونه است؟
در دنیا بیش از ۱۵۰ داروی مختلف در دست مطالعه هستند. بیشتر اینها داروهای شناخته شده‌اند و تاثیر احتمالی آنها بر کرونا بررسی می‌شود.
سازمان بهداشت جهانی برای بررسی نویدبخش‌ترین داروها، یک کارآزمایی بالینی به نام “کارآزمایی همبستگی” را آغاز کرده است.
بریتانیا می‌گوید کارآزمایی بالینی‌اش، “کارآزمایی بهبود”، بزرگترین در دنیا است و بیش از ۱۱ هزار بیمار در آن شرکت داشته‌اند. یکی از داروهای بررسی‌شده در این کارآزمایی دگزامتازون است که جان بیماران بدحال را نجات داده است.
هم چنین چندین مرکز تحقیقاتی در دنیا در تلاشند از خون بهبودیافتگان کرونا برای درمان استفاده کنند.
داروهایی که ممکن است موثر باشند از کدام نوع اند؟؟
در حال حاضر سه رویکرد وجود دارد:
-داروهای ضدویروس که مستقیما روی قابلیت رشد ویروس کرونا در بدن انسان تاثیر می‌گذارند
-داروهای که واکنش سیستم ایمنی را کاهش می‌دهند(بیماران وقتی حالشان وخیم می‌شود که سیستم ایمنی بیش از حد واکنش نشان می‌دهد و آسیب مضاعف می‌زند)
-پادتن‌هایی که میتوانند به ویروس حمله کنند(آنها یا از خون بیماران بهبود یافته گرفته یا در آزمایشگاه ساخته می‌شوند)
دارو هایی که تاکنون نوید بخش بوده اند
دگزامتازون
دگزامتازون اولین دارویی است که معلوم شده می‌تواند جان بیماران بدحال کرونا را نجات دهد. یافته‌های اولیه نشان می‌دهند این استروئید ارزان خطر مرگ را در یک سوم بیماران متصل به دستگاه تنفس مصنوعی و یک پنجم بیماران که اکسیژن می‌گیرند کاهش می‌دهد. وقتی بدن سعی می‌کند با کرونا مبارزه کند التهاب ایجاد می‌شود و اگر سیستم ایمنی بیش از حد به آن واکنش نشان دهد می‌تواند باعث مرگ شود. دگزامتازون می‌تواند این واکنش بیش از حد را تخفیف دهد.
رمدسیویر
کارآزمایی‌های بالینی رمدسیویر هم امیدوارکننده بوده‌اند. این دارو در اصل برای درمان ابولا ساخته شده است. یک کارآزمایی با نظارت آمریکا روی بیش از هزار نفر نشان داد که این دارو مدت بیماری را از ۱۵ به ۱۱ روز کاهش می‌دهد. در این کارآزمایی به گروهی رمدسیویر و به عده‌ای دارونما (داروی پلاسبو) داده شد. این یکی از چهار داروی کارآزمایی همبستگی است و تولید کننده آن، شرکت جیلید، کارآزمایی را انجام می‌دهد.
با اینکه ممکن است رمدسیویر به بهبود بیماران کمک و احتمال نیاز به بخش مراقبت‌های ویژه را بسیار کم کند، مطالعات بروشنی نشان نداده‌اند که می‌تواند از مرگ بر اثر کرونا هم جلوگیری کند.
گمان می‌رود داروهای ضدویروس در مراحل ابتدایی و داروهای کاهنده سیستم ایمنی در مراحل پیشرفته بیماری کرونا موثرتر باشند..
تأثیر داروهای HIV
بحث بر سر تاثیر داروهای اچ‌آی‌وی/ایدز، لوپیناویر و ریتوناویر، برای درمان کرونا زیاد است ولی شواهد زیادی برای تایید آن وجود ندارد. برخی شواهد آزمایشگاهی تاثیر این داروها را تایید می‌کنند ولی تحقیقات روی انسان ناامیدکننده بوده و ترکیب این دو دارو به درمان، کاهش مرگ یا تعداد ویروس در بدن کمک نکرده است. شاید چون این کارآزمایی‌ها در بیمارانی انجام شده که حالشان خیلی وخیم بوده (حدود ۲۵ درصد آنها مرده‌اند)، برای تاثیرگذاری این داروها خیلی دیر بوده است.
تأثیر داروهای ضدمالاریا
داروهای ضدمالاریا در هر دو کارآزمایی همبستگی و بهبودی بررسی شده‌اند. کلروکین و یکی از مشتقات آن به نام هیدروکسی کلروکین خواص ضدویروس دارند و کاهنده سیستم ایمنی هستند. هیدروکسی کلروکین به تنظیم سیستم ایمنی کمک می‌کند و به همین دلیل از آن برای درمان آرتریت روماتوئید، نوعی بیماری رماتیسمی، استفاده می‌شود. این همان دارویی است که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا ادعاهایی جنجالی درباره آن مطرح کرد ولی تاکنون شواهد زیادی برای تاثیر این داروها وجود ندارد.
بررسی‌های آزمایشگاهی نشان داده‌اند که این دارو می‌تواند ویروس کرونا را مهار کند ولی نگرانی زیادی در استفاده از آن برای درمان این بیماری وجود دارد.
یکی از یافته‌های کارآزمایی بهبود بریتانیا این بود که هیدروکسی کلروکین در درمان کرونا موثر نیست که باعث شد از این کارآزمایی حذف شود. سازمان بهداشت جهانی بعد از یک تحقیق گسترده در نشریه لنست، کارآزمایی‌های هیدروکسی‌کلروکین‌اش را در دنیا متوقف کرد. این تحقیق نشان داده بود که این دارو می‌تواند عوارض قلبی داشته باشد و خطر مرگ را بالا ببرد. سازمان بهداشت جهانی می‌گوید هیچ مدرک محکمی وجود ندارد که موثر بودن این داروها در درمان کرونا را نشان دهد.
تأثیر خون بهبودیافتگان
خون بهبودیافتگان کرونا باید دارای پادتن‌هایی (آنتی‌بادی) باشد که به ویروس کرونا حمله می‌کنند. دانشمندان، پلاسمای بهبودیافتگان یعنی بخشی از خون که حاوی پادتن است را به بیماران تزریق کنند. ۵۰۰ بیمار در آمریکا با این “پلاسمای نقاهت” درمان شده‌اند و کشورهای دیگر هم دارند به سراغ این روش می‌روند.
فاصله ما تا یافتن درمان قطعی چقدر است؟
با اینکه هنوز برای پاسخ دادن به سوال خیلی زود است اما نتایج این کارآزمایی‌ها باید در ماه‌های آینده مشخص شوند. این بسیار زودتر از زمانی است که خواهیم فهمید آیا واکسن، که کارش پیشگیری است نه درمان، می‌تواند افراد را در برابر کرونا محافظت کند یا نه. دلیلش این است که داروهایی که پزشکان برای درمان کرونا امتحان می‌کنند شناخته‌شده و عوارض و زیانشان مشخصند در حالی که اگر واکسنی ساخته شود، در ابتدا روشن نیست آیا بی‌خطر است یا نه.
بعضی داروهای کاملا جدید هم در آزمایشگاه‌ها بررسی می‌شوند اما هنوز برای آزمایش روی انسان آماده نیستند.
واکسن
اغلب کارشناسان معتقدند که واکسن کرونا تا اواسط سال ۲۰۲۱، حدودا ۱۲ الی ۱۸ ماه پس از انتشار ویروس جدید ساخته خواهد شد؛ این کار می‌تواند شاهکار بزرگ علمی باشد، اما تضمینی برای اثربخش بودن آن وجود ندارد.
اگر تست واکسن کرونا روی حیوانات موفق باشد، می‌توان آن را روی انسان امتحان کرد. اما حتی اگر چنین واکسنی تا پایان سال میلادی ساخته شود، تولید انبوه آن به آسانی ممکن نخواهد بود.
لازم به ذکر است که دانشمندان احتمال می دهند واکسن کرونا در افراد مسن‌تر کارایی کم‌تری داشته باشد؛ دلیل این امر تنها به نوع واکسن بستگی ندارد، بلکه با افزایش سن سیستم ایمنی بدن به واکسیناسیون کم‌تر جواب می‌دهد. این واقعه را هر سال در مورد واکسن آنفولانزا می‌بینیم.
ساخت واکسن های کرونا به کجا رسیده است؟
چین، دومین قدرت اقتصادی جهان که کانون نخست شیوع کرونا در جهان به شمار می‌رود، از پیشگامان این حرکت است و آمریکا، ابرقدرت اقتصادی دنیا نیز به هیچ وجه قصد ندارد در این مسابقه مهم و تعیین کننده از رقیب خود عقب بیافتد. در آمریکا باید مسئله انتخابات ریاست جمهوری را نیز در نظر گرفت که کشف و تولید هرچه سریع‌تر واکسن کرونا می‌تواند در نتیجه آن بسیار تعیین کننده باشد. با این حال تاکنون ده واکسن کرونا به تولید نزدیک شده اند که هر کدام را به اختصار توضیح خواهیم داد:
شرکت چینی در انتظار نتایج فاز اولیه آزمایش بالینی
یکی از واکسن هایی که امید می‌رود با ویروس کرونا مقابله کند توسط شرکت داروسازی سینووک در چین ساخته شده است. طبق اطلاعات موجود آزمایش این واکسن روی میمون‌ها موفقیت‌آمیز بوده است. در حال حاضر نیز واکسن مذکور روی انسان‌ها آزمایش می‌شود. نتایج اولیه فاز یک و دو آزمایشهای بالینی واکسن چینی در ماه جاری مشخص می‌شود.
این واکسن CoronaVec نام دارد و به گفته سخنگوی شرکت سینووک، این واکسن هم‌اکنون روی افراد ۱۸تا ۵۹ ساله آزمایش می‌شود. به زودی آزمایش واکسن روی سالمندان آغاز می‌شود و پس از آن جمعیت جوانتر آزمایش خواهند شد.
فرایند آزمایش بالینی این واکسن نیز شامل ۳ مرحله است. واکسن در فاز یک روی ۱۴۴ نفر و در فاز ۲ روی ۶۰۰ نفر آزمایش شده است.
واکسن دانشگاه آکسفورد در فاز دوم آزمایشهای بالینی
یکی دیگر از واکسن‌های بالقوه ویروس کرونا که کارشناسان نسبت به آن بسیار امیدوارند AZD۱۲۲۲ نام دارد و توسط محققان دانشگاه آکسفورد ساخته شده است. این یک نسخه ضعیف‌شده از ویروس سرماخوردگی است که هم‌اکنون در فاز دوم/ سوم آزمایشهای بالینی قرار دارد.
هرچند هنوز آزمایشهای بالینی این واکسن تکمیل نشده اما شرکت آسترازنکا اعلام کرده پیش از تایید کارآمدی، تولید آن را آغاز کرده است. این شرکت تصمیم دارد ۳۰۰ میلیون دوز از واکسن مذکور را بسازد. از سوی دیگر کشورهای اتحادیه اروپا نیز با شرکت آسترازنکا قراردادی برای تولید انبوه آن امضا کرده‌اند.
روند آغاز توزیع این واکسن وابسته به آزمایشهای بالینی است که نتایج آن در ماه آگوست مشخص می‌شود.
واکسن مدرنا
نخستین واکسن کرونایی که وارد مرحله آزمایش بالینی شده بود به شرکت مدرنا تعلق داشت. این واکسن نخستین بار در ماه مارس به افراد تزریق شد. این واکسن با استفاده از فناوری mRNA ساخته شده است. البته این فناوری هنوز تایید نشده است، اما به کمک آن به سلول‌ها دستور داده می‌شود تا پروتئین‌های خاصی را بسازند. این واکسن طی سه ماه از طرحی در رایانه به آزمایش بالینی رسید و اطلاعات مرحله اول آزمایش بالینی در اواخر ماه می ارائه شد.
متخصص برجسته بیمار‌های عفونی در‌آمریکا تأکید کرد: « واکسن ضد کرونای آمریکا تا پایان ماه وارد مرحله آخر می‌شود و تاکنون موفق عمل کرده و در بدن افراد علیه ویروس کرونا آنتی بادی تولید کرده است.»
آنتونی فاوسی، یکی از برجسته‌ترین متخصصین بیماری‌های عفونی در آمریکا می‌گوید: «واکسن‌های کووید ۱۹ تا پایان ماه ژوئیه وارد مرحله آخر می‌شوند.»
کاندیدا‌های واکسن COVID-۱۹ تا پایان ماه وارد مرحله بالینی می‌شوند و سایر نامزد‌های واکسن ویروس کرونا در اوت، سپتامبر و اکتبر به مرحله آخر کارآزمایی بالینی می‌رسند.
این خبر در حالی منتشر شده که شرکت مدرنا در رأس تلاش‌های ساخت واکسن کشور قرار دارد؛ کارآزمایی مرحله آخر واکسن ضد کرونای این شرکت اواخر این ماه با حضور ۳۰ هزار دواطلب انجام می‌شود.
«به گفته مدرنا، داوطلبانی که در ماه مه تحت آزمایش مرحله دوم قرار گرفته‌اند، نتایج اولیه مثبت را نشان داده‌اند و بدن آنها آنتی بادی‌های ضد ویروس تولید کرده است.»
رئیس انستیتوی ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی در مصاحبه با مجله پزشکی JAMA Network خاطرنشان کرد: «ما شاید اوایل زمستان یک واکسن ایمن و مؤثر علیه کرونا داشته باشیم.»
در صورتی که کارایی واکسن شرکت آمریکایی مدرنا با عنوان «mRNA-۱۲۷۳» ثابت شود، سالیانه ۵۰۰ میلیون دوز از آن تولید خواهد شد و از سال ۲۰۲۱ امکان افزایش ظرفیت تولید به یک میلیارد دوز نیز وجود دارد.»
واکسن آلمانی ـ آمریکایی mRNA
شرکت آلمانی بیوانتک مشغول توسعه چند واکسن مبتنی بر mRNA برای ویروس کروناست. این شرکت داروسازی برای ساخت واکسن ویروس کرونا با شرکت فایزر همکاری می‌کند. این دو شرکت پیش از این برای ساخت یک واکسن آنفلوآنزا با یکدیگر همکاری کرده‌اند. اما با شیوع کوویدـ۱۹ هر دو شرکت از اواسط ماه مارس تصمیم گرفتند تلاش‌های خود را روی واکسن ویروس کرونا متمرکز کنند.
این دو شرکت هم‌اکنون آزمایشهای کلینیکی را در آلمان و آمریکا آغاز کرده‌اند اما برخلاف واکسن مدرنا و دیگر شرکت‌ها، آنها مشغول توسعه ۴ واکسن بالقوه هستند که هر کدام تفاوت‌های نامحسوسی با یکدیگر دارند.
نتایج مرحله اول آزمایش بالینی در ماه جاری میلادی منتشر می‌شود و تست‌های بیشتری پس از آن انجام خواهد شد. به گفته مدیر ارشد اجرایی شرکت آلمانی اگر همه‌چیز طبق برنامه پیش برود تا پایان اکتبر واکسن آماده خواهد بود.
واکسنی با استفاده از ویروس مهندسی‌شده
شرکت چینی کن سینو مانند مدرنا سریع‌تر از بقیه به واکسن توسعه‌یافته‌تری دست یافت. هر دو واکسن در بازه زمانی مشابه اما با فاصله ۶ هزار مایل (یکی در آمریکا و دیگری در چین) نخستین دوز واکسن را به داوطلبان تزریق و مرحله اول آزمایش بالینی را آغاز کردند.
نتایج مرحله اول آزمایش واکسن کن سینو در یک ژورنال پزشکی منتشر و توسط محققان دیگر بررسی شده است. اطلاعات نشان می‌دهد تزریق واکسن در ۱۰۸ بیمار واکنش سیستم ایمنی را برانگیخته است. اما هنوز تاثیرگذاری دقیق واکسن در مقابل ویروس مشخص نیست. همچنین عوارض جانبی سبب شد محققان آزمایش دوز بالای واکسن را متوقف کند.
واکسن کن سینو با استفاده از نوعی ادنو ویروس مهندسی ژنتیک شده ساخته شده است. به بیان ساده‌تر توالی دی‌ان‌ای برای پروتئین اسپایک ویروس کرونا به وسیله یک ادنوویروس ارائه می‌شود.
واکسن اینویو
شرکت اینوویو تا به حال ۲۹ میلیون دلار سرمایه خارجی جمع‌آوری کرده است و نخستین مرحله آزمایش بالینی آن با حضور ۴۰ نفر انجام شد. پیش‌بینی می‌شود اطلاعات اولیه ایمنی آن در اواخر ماه جاری میلادی منتشر شود. فاز ۲ و ۳ آزمایش بالینی نیز در تابستان امسال انجام می‌شود. این واکسن با استفاده از دی‌ان‌ای سلول‌ها را پوشش می‌دهد تا پروتئین ویروس کرونا را بسازد و به این ترتیب سیستم ایمنی بدن را وادار به واکنش کند. این واکسن مورد حمایت کمپانی بیل و ملیندا گیتس نیز هست.
نواواکس تازه‌وارد میان غول‌های واکسن‌سازی
این شرکت ۱۰ سال است که سعی دارد وارد کسب‌وکار تولید واکسن شود. نواواکس از اوایل ماه آوریل واکسن بالقوه خود برای مقابله با ویروس کرونا را توسعه داد. در پایان ماه می این شرکت توانست سرمایه‌ای ۳۸۸ میلیون دلاری از بنیاد غیرانتفاعی «ائتلاف برای نوآوری‌های آمادگی اپیدمی» (CEPI) دریافت کند. همچنین این واکسن یکی از چند واکسنی است که فاز یک آزمایش بالینی آن اجرا شده است. آن‌طور که ادعا شده قراداد همکاری این شرکت با چند شرکت دیگر کمک می‌کند تا یک میلیارد دوز واکسن در سال آینده تولید کند.
جانسون و جانسون در پی تسریع آزمایشهای بالینی
این شرکت یکی از بزرگترین داروسازانی بود که تولید واکسن ویروس کرونا را آغاز کرده است. جانسون و جانسون در اواخر ژانویه ۲۰۲۰ طرح خود برای توسعه یک واکسن ویروس کرونا اعلام کرد.
در بدو امر جانسون و جانسون پیش‌بینی نمی‌کرد آزمایشهای بالینی واکسن قبل از سپتامبر شوع شود، اما در اوایل ماه ژوئن این شرکت طرح‌های خود را با سرعت بیشتری پیش برد و اکنون تصمیم دارد در نیمه دوم ماه جولای نخستین آزمایش بالینی خود را آغاز کند. این آزمایش در آمریکا و بلژیک انجام می‌شود.
پل استفلز محقق ارشد این شرکت در یک کنفرانس خبری اعلام کرد: ما مشغول همکاری با قانونگذاران هستیم تا فاز یک، ۲ و ۳ آزمایش بالینی را سریع‌تر انجام دهیم. این شرکت تصمیم گرفته دو پژوهش بزرگ در آمریکا، اروپا و احتمالا کشورهایی مانند برزیل و آفریقای جنوبی انجام دهد. یکی از این مطالعات نیز با همکاری انستیتو ملی بهداشت آمریکا انجام می‌شود. اگر همه‌چیز طبق برنامه پیش برود، این شرکت می‌تواند از آغاز ۲۰۲۱ میلادی یک میلیارد دوز واکسن عرضه کند.
دولت آمریکا بیش از ۴۵۰ میلیون دلار به تحقیقات جانسون و جانسون کمک کرده است.
واکسن روسی
روسیه نیز از مسابقه تولید واکسن برای کوویدـ۱۹ عقب نمانده است. در حقیقت طرح آزمایش بالینی یک واکسن در این کشور از هفته گذشته آغاز شده است.
طبق بیانیه وزارت بهداشت روسیه، در حال حاضر ۲ شکل از واکسن ویروس کرونا (به شکل مایع و پودر برای تزریق) در انستیتو تحقیقات Gamaleya توسعه یافته است.
۲ شکل این واکسن روی ۲ گروه ۳۸ نفره آزمایش می‌شود. شرکت‌کنندگان به مدت ۲ هفته در بیمارستان‌های مسکو ایزوله می‌شوند. الکساندر گینزبورگ مدیر انستیتو Gamaleya ماه گذشته در بیانیه‌ای اعلام کرد قبل از آزمایش بالینی واکسن آن را روی خود و همکارانش آزمایش کرده است.
او توضیح نداد چه تعداد افراد این واکسن را به خود تزریق کرده‌اند، اما گفت هیچ عوارضی در آنها مشاهده نشده است. وی همچنین افزود: امیدوارم این مطالعات موفقیت‌آمیز باشد و این امکان به وجود آید تا در اوایل پاییز تولید انبوه این دارو آغاز شود.
تولید واکسن کرونا ایرانی توسط محققان
در این میان محققان ایرانی نیز مشغول تکاپو برای تولید واکسن ویروس کرونا بوده‌اند. به گفته مصطفی قانعی رئیس کمیته علمی مقابله با کرونا، در حال حاضر دو قرارداد در خصوص واکسن‌های ویروس کرونا امضا شده است. این واکسن ها با فناوری mRNA هستند.
قانعی با اشاره به اینکه پروپوزال‌های پژوهشی متعددی به ستاد توسعه زیست فناوری ارسال شده است، گفت: «این پروژه‌ها در حوزه تحقیق و توسعه دانش فنی واکسن کرونا هستند و در صورت نتیجه مثبت از آنها پشتیبانی می‌شود.»
سازمان جهانی بهداشت امیدوار است تا پایان سال جاری میلادی واکسن ویروس کرونا تولید و در وهله اول در اختیار اقشاری قرار گیرد در بیشتر در معرض خطر هستند. به گفته سمیه سوامینثان، محقق ارشد سازمان جهانی بهداشت، هم‌اکنون حدود ۲۰۰ واکسن بالقوه تحت بررسی هستند و ۱۰ واکسن نیز به مرحله آزمایش بالینی رسیده‌اند.
در پایان گفتنی است که تاکنون نزدیک به نه میلیون نفر در جهان به ویروس کرونا مبتلا شده اند که بیش از نیم میلیون نفر از آنان جان خود را از دست داده اند. در این میان ایالات متحده آمریکا با بیشترین میزان ابتلا و مرگ در جهان در صدر آسیب دیده ترین کشور های جهان در اثر شیوع این ویروس قرار گرفته است. کشورهای برزیل، بریتانیا، ایتالیا، فرانسه، اسپانیا، مکزیک، هند و بلژیک به ترتیب از جمله دیگر کشورهای با میزان تلفات بالا در جهان هستند./
