به گزارش عصر تحلیل، مشاغل گروه دو، سه و چهار از هفته گذشته (۲۱ فروردین) در ۲۵۷ شهر قرمز کرونایی تعطیل هستند و فعالیت اداره‌ها و کارکنان دستگاه‌ها به استثنای نیروهای مسلح تا یک‌دوم کاهش یافته است. اغلب اصناف و خرده‌فروشان در گروه شغلی ۲ جای گرفته‌اند و براساس مصوبه وزارت بهداشت باید تعطیل باشند. این در حالی است که انتقادهای زیادی به شیوه اجرای محدودیت‌های کرونایی مطرح می‌شود. به گزارش گروه ایرانشهر، رعایت نکردن پروتکل‌ها، بی‌توجهی اصناف به تعطیلی، باز بودن اداره‌های دولتی، خصوصی و بانک‌ها، ضرر و زیان اصناف در یک سال گذشته و تصمیم‌های اشتباه مسئولان از مواردی است که شهروندان در شهرها و استانهای مختلف به آن اشاره می‌کنند.
چرا قانون یکسان اعمال نمی‌شود؟
استان خوزستان از بهمن سال گذشته در وضعیت قرمز قرار دارد و در ماه‌های گذشته چندبار با تعطیلی‌های گسترده مواجه شد. این در حالی است که بسیاری از کاسبان معتقدند این شیوه تعطیلی نمی‌تواند به کنترل کرونا کمک کند. احسان پریچه، که در پاساژ زیتون، فروشگاه پوشاک دارد در این‌باره می‌گوید: «برنامه‌ریزی‌ها اشتباه است. مسئولان ستاد مقابله با کرونا تمام فشار خود را بر پاساژها و مراکز خرید می‌گذارند در حالی در همین روزهای بحرانی بازار و مغازه‌های خیابان‌های اصلی باز است. ما مخالفتی با تعطیلی نداریم، اما قانون به شکل یکسان اعمال نمی‌شود.»
او می‌افزاید: «وقتی پاساژ تعطیل است و بازار مرکز شهر باز، مردم به سمت خیابان‌های مرکزی هجوم می‌آوردند و علاوه بر اینکه ویروس کرونا در جمعیت بیشتر گسترش می‌یابد، ما هم به‌مرور مشتری‌های خود را از دست می‌دهیم.» به اعتقاد پریچه و اسماعیل یکی از شهروندان اهوازی با تعطیلی اصناف شاید فقط ۲۰ درصد شهر تعطیل شده باشد و اگر این شیوه تصمیم‌گیری درست می‌بود، باید تا امروز آمار کرونا در خوزستان پایین می‌آمد. عباس جلالی، تعمیرکار موبایل در خیابان شریعتی تبریز هم معتقد است این خیابان کلا به حالت تعطیل درآمده درحالی‌که چند قدم آن‌طرف‌تر در خیابان فردوسی همه مغازه‌ها باز است.
گلایه اصناف از سوءمدیریت‌ها
در استان ایلام هم با وجود شرایط بحرانی در ۴ شهرستان، شهروندان معتقدند شاید ۵۰ تا ۶۰ درصد اصناف تن به تعطیلی بدهند. یکی از شهروندان ایلامی که خودش فروشنده است به مشکلات حاد اقتصادی برای مغازه‌داران مرکز استان اشاره می‌کند و می‌گوید: «ما تا پایان موج سوم تمام مشکلات اقتصادی و تعطیلی‌ها را به جان خریدیم و ضررهای زیادی دادیم، اما تا کی قرار است بار این شرایط که اصلا در آن دخیل نیستیم به دوش ما باشد؟ به جرأت می‌توانم بگویم ۱۰۰ درصد کسانی که در سطح شهر مغازه دارند از وضعیت کنونی راضی نیستند.»
گلایه از سوءمدیریت‌ها و برنامه‌ریزی نادرست تقریبا نقطه اشتراک صحبت اصناف در شهرهای مختلف است. در اردبیل همین نارضایتی‌ها موجب بروز پدیده کرکره‌های نیمه‌باز شده است؛ دور زدن محدودیت‌ها، که البته یکی از شهروندان معتقد است باید با آن برخورد جدی داشت. هادی طاهری، از شهروندان تبریزی هم از نحوه فعالیت اصناف در زمان محدودیت‌ها گله می‌کند و می‌گوید: «تعمیرکاران رادیو و تلویزیون در کنار پاساژ و مغازه گوشی به‌دست منتظر مشتری هستند و با هدایت آنان و تماس با نگهبانی که داخل پاساژ است به مغازه مراجعه می‌کنند.» حمید فلاحی، صاحب یک بنگاه مشاور املاک هم از بستن قرارداد داخل مغازه و پشت کرکره بسته خبر می‌دهد و می‌گوید: «شرایط کار چندان فرق نکرده، جز اینکه به فضای باز دسترسی نداریم و مشتریان را پشت کرکره بسته جوابگو هستیم.»
سعید قلی‌زاده، پرده‌فروش اردبیلی‌ها هم در پاسخ به اظهارنظرهای منتقدان اصناف به همشهری می‌گوید: «چرا باید هزینه مسافرت‌های عید به اصناف تحمیل شود؟ بیش از یک سال است حتی از پس اجاره مغازه هم بر نمی‌آیم. تاوان تصمیم‌های نادرست مسئولان را ما نباید بدهیم.»
همکاری ۷۲ درصدی اصناف در قم
در قم شاید وضع بهتر باشد. برخلاف اتاق اصناف قم که معتقد است واحدهای صنفی بیش از ۷۰ درصد به پروتکل‌های بهداشتی پایبند بوده‌اند، به اعتقاد شهروندان این رعایت تا ۵۰درصد است. مسعود ابراهیمی، از شهروندان قم معتقد است حدود نیمی از اصناف این شهر دستورالعمل تعطیلی واحد صنفی را رعایت نمی‌کنند و حتی برخی مشاغل گروه۱ هم که باید فعال باشند، دستورالعمل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند.
بازار تعطیل و شهروندان در گردش
کاسبان همدانی دل به محدودیت‌ها سپرده‌اند، اما شهروندان مانند روزهای قبل از اجرای محدودیت‌ها در سطح شهر تردد می‌کنند و تغییر زیادی در ترددها و تجمع‌ها در همدان دیده نمی‌شود. یکی از کسبه بازار سبزه‌میدان همدان که محل فروش میوه، سبزی و صیفی است می‌گوید: «کاسبان ضرر زیادی دیده‌اند، اما با وجود این مجبور به پذیرش محدودیت‌ها شده‌اند اما شهروندان به تردد خود در شهر ادامه می‌دهند و شهر خیلی خلوت نشده است.» این در حالی است که یکی از شهروندان تأکید می‌کند بیشتر کسبه بازار به‌صورت پنهانی و زیرزمینی در حال فعالیت هستند. سعید شهبازی توضیح می‌دهد: «شهروندان از این موضوع مطلع هستند و به همین دلیل برای انجام خریدهای خود در شهر تردد می‌کنند.» در سنندج، مرکز کردستان هم‌چنین شرایطی حاکم است و شهروندان از بازگشایی مغازه‌ها در غیاب مأموران نظارتی می‌گویند. یکی از شهروندان سنندجی توضیح می‌دهد: «از همان روزهای اول مأموران نظارتی اصناف را وادار به تعطیلی می‌کردند، اما پس از رفتنشان مجددا مغازه‌ها باز می‌شد.»
یکی از مغازه‌داران سنندجی هم تأکید می‌کند از هر ۵مشتری، ۳نفر ماسک نمی‌زنند و اگر قرار باشد به آنها خدمات ارائه نشود، باید خانه‌نشین شویم. مرتضی جلوندی، شهروند گرگانی هم با بیان اینکه اصناف تا ۵۰ درصد به محدودیت‌ها پایبند هستند، تأکید می‌کند که مردم هم دیگر پروتکل‌ها را رعایت نمی‌کنند. قربان دوجی، یکی از شهروندان کلاله هم فکر می‌کند نظارت بر محدودیت‌های اعمال شده به قدری ضعیف است که هر کس فقط براساس وجدان خود عمل می‌کند.
تعطیلی و کارهای عقب‌مانده
در روزهایی که محدودیت‌ها در حال اجراست، شهروندان از بی‌توجهی اصناف گلایه دارند و اصناف هم از بی‌توجهی شهروندان. بسیاری از مغازه‌های ارومیه در آذربایجان غربی به‌صورت مخفی و آشکار باز است، اما یکی از شهروندان تأکید می‌کند که کسی توجه نمی‌کند تجمع مردم در مغازه‌ها بسیار کمتر از ادارات و بانک‌هاست.
نکته دیگری که یکی از صاحبان مشاغل در کرمان هم از زاویه دیگری به آن اشاره می‌کند این است که: «بسیاری از ما روستازاده هستیم و در روستاهایمان باغ و کشاورزی داریم. تعطیلی موجب شده است برخی از مردم برای رسیدگی به کارهای عقب‌مانده به روستاها بروند و حتی کرونا را به مناطق روستایی منتقل کنند. از سوی دیگر، این تعطیلی‌ها مردم را برای کارهای عقب‌مانده اداری به سطح شهر کشانده است که تازه شاید فقط ۶۰ درصدشان ماسک بزنند. بر دورهمی خانوادگی هم که نمی‌توان نظارت کرد و مردم اغلب بدون ماسک در این دورهمی‌ها حاضر می‌شوند.» مرتضی حاجی‌علیانی، شهروند کرمانشاهی هم نظری مشابه دارد.
او می‌گوید: «خیلی از مردم با توجه به بسته بودن تالارها در خانه جشن‌های عروسی با شکوه و پرجمعیت می‌گیرند و کسی مانع‌شان نمی‌شود.» این در حالی است که سایر مشاغل بدون محدودیت در شهرهای مختلف کرمانشاه فعالیت می‌کنند. یکی از شهروندان جوانرودی تأکید می‌کند نه‌تنها کاسبان بدون محدودیت در حال فعالیت هستند، بلکه بیش از ۹۰ درصد مردم هم اعتقادی به پروتکل‌ها ندارند. او معتقد است مسئولان اجازه دادند چنین شرایطی تکرار شود، زیرا اگر مسافرت‌ها نبود، الان مردم در چنین وضعیتی قرار نداشتند.
به قانون پایبندیم
اصناف حتی با وجود گلایه‌ها در بسیاری از شهرها به محدودیت‌ها پایبند هستند. برای مثال یک شهروند کرجی معتقد است که سال گذشته نمره مردم کرج در رعایت پروتکل‌ها ۲۰ بود، اما امسال ۵۰ درصد اصناف به رعایت قوانین دوران قرنطینه پایبند هستند.
سیامک حسنی، هم که در محله مینودر قزوین سوپرمارکتش را اداره می‌کند، درگفتوگو با همشهری اظهار می‌کند که اصناف این شهر پروتکل‌ها را رعایت می‌کنند و حتی به مشتری‌های بی‌توجه تذکر می‌دهند. یک عطار اهل یزد هم چنین نظری دارد و تأکید می‌کند که بیشتر مغازه‌داران این شهر پروتکل‌ها را رعایت می‌کنند.
علی خلیفه، به همشهری می‌گوید: «شاید ۵ درصد مغازه‌داران پروتکل‌ها را رعایت نکنند یا وقتی باید مغازه بسته باشد، آن را باز کنند.» شقایق نصیری، یک شهروند اهل زنجان هم می‌گوید: «خوشبختانه در شهر ما قوانین قرنطینه خیلی خوب رعایت می‌شود.»
وضعیت قرمز و مشاغل اینترنتی
اصناف تأکید می‌کنند به‌دلیل تعطیلی متضرر شده‌اند هرچند بسیاری از فروشندگان به فضای مجازی روآورده‌اند و روی کرکره‌های بسته شماره تلفن قرار داده‌اند تا کمتر ضرر کنند. با وجود این سعید کاظمیان، فروشنده قطعات ماشین در اصفهان به مورد جالبی اشاره می‌کند و می‌گوید: «از آنجایی که بخش عمده کار ما به‌صورت فروش اینترنتی است نیازی به رعایت پروتکل‌های بهداشتی نداریم و حتی مغازه‌ای هم نیست که بخواهیم آن را تعطیل کنیم. اما با توجه به محدودیت‌هایی که برای کارگاه‌های تولیدی ایجاد می‌شود ما هم به ناچار در تامین قطعات مورد نیاز با مشکلاتی مواجه می‌شویم. در محدودیت‌های کرونایی کارگاه‌ها بسته می‌شوند و ما هم امکان سفر به استانهای دیگر برای خرید لوازم را نداریم و با مشکلات عمده‌ای مواجه هستیم.»
اصناف مختلف در کشور جمعیتی ۲۵ میلیون نفری دارند. با اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مبنی بر قرمز بودن ۲۹۵ شهرستان قرمز، اغلب این جمعیت که در گروه شغلی دوم قرار دارند، اجازه فعالیت ندارند.
هرچند به‌نظر می‌رسد تصمیم‌گیری‌های اشتباه و بی‌اعتمادی اصناف و شهروندان به تصمیم‌های ستاد ملی مقابله با کرونا موجب شده اغلب آنها توجهی به محدودیت‌ها نداشته باشند و حتی با کرکره‌های نیمه‌باز به فعالیت خود ادامه دهند.
عادی‌انگاری اجتماعی در مازندران
وضعیت وخیم کرونایی در مازندران با وجود اجرای دوره جدید محدودیت‌ها همچنان به موازات عادی‌انگاری‌های اجتماعی پیش می‌رود. علاوه بر استمرار رفت‌وآمدها در بازار نیز این بی‌توجهی مشهود است. نیمه‌باز گذاشتن واحدهای کسبی و حضور در مغازه‌ها و فروشگاه‌ها با هماهنگی قبلی برجسته‌ترین روش‌های دور زدن محدودیت‌های کرونایی هستند. معصومه رفعتی، شهروند ساکن ساری می‌گوید: «پیش‌تر اثبات شد که این شکل محدودیت‌ها تأثیرگذار نیست. حتی با توجه به حضور مشتریان در فروشگاه‌هایی که درها و کرکره‌های‌شان را بسته‌اند، احتمال انتقال ویروس بیشتر می‌شود.»
این نگرش را نیما، یک فروشنده پوشاک در آمل نیز با اشاره به بی‌نتیجه بودن تعطیلی یکماهه کسب‌وکارها در ماه‌های آذر و دی پارسال و افزایش تعداد مبتلایان استان در همان دوره اجرای محدودیت‌ها تأیید می‌کند. با اینکه مازندران طی یک سال اخیر روزهای سختی را تجربه کرده و حدود ۳ هزار نفر در این استان بر اثر کرونا جان باختند، اما به دلایل مختلف اجرای پروتکل‌ها کاهش یافته است. قاسم اویس، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران وضعیت رعایت پروتکل‌های بهداشتی در مازندران را نگران‌کننده توصیف می‌کند و به همشهری می‌گوید: «متأسفانه رعایت پروتکل‌های بهداشتی در بخش عمومی استان به‌طور میانگین زیر ۶۵ درصد است و بسیاری از واحدهای کسبی به‌صورت مخفیانه فعال هستند.» به‌گفته او، طبق آمارها ۵۳درصد قهوه‌خانه‌ها و سفره‌خانه‌های استان و حدود ۴۰ درصد کافی‌شاپ‌های مازندران فعال هستند و این وضعیت نگران‌کننده‌ای را برای استان ترسیم می‌کند.
انتهای پیام/
