به گزارش عصر تحلیل به نقل از روزنامه اطلاعات، نیمه اسفند سال ۱۳۶۷بود که شهرداری اصفهان تالار تیموری را در کنارباغ موزه چهلستون در اختیار دکتر محمد‌علی جعفریان استاد دانشگاه اصفهان و پدر علم زمین شناسی فلات مرکزی ایران قرارداد تا مجموعه ای بزرگ و ارزشمند از تاریخ طبیعی را که با هزینه شخصی خود در زمینه‌های علوم گیاهی، جانورشناسی، زمین شناسی و جغرافیایی از نقاط مختلف ایران گردآوری کرده بود از خانه ای در خیابان چهارباغ به این تالار انتقال دهد تا مشتاقان به تاریخ طبیعی ایران نظاره گر این مجموعه نفیس باشند .
این اقدام ارزشمند علاوه بر افزایش جاذبه‌های گردشگری شهر اصفهان به جبران کمبود وسایل کمک آموزشی در علوم طبیعی در سطوح مختلف آموزشی از دبستان تا دانشگاه هم کمک کرد که مورد توجه دانش آموزان و دانشجویان و علاقه مندان قرار گرفت و کمتر کسی را در اصفهان می توان یافت که در این ۳ دهه در زمان تحصیل خود از این موزه بازدید نکرده باشد.
موزه تاریخ طبیعی اصفهان در نوع خود گنجینه ای از شگفتی‌های عالم حیات بود و آن طور که گفته می شود به اندازه ۲موزه اشیاء ارزشمند در آن وجود داشت که به دلیل محدودیت فضا، نمایش همه آنها امکانپذیر نبود.
اما با چشم فروبستن دکتر جعفریان از دنیا در سال ۱۳۹۱ ، موزه تاریخ طبیعی مورد بی مهری قرار گرفت و شهرداری اصفهان به بهانه استحکام بخشی و مرمت اما به قصد تغییر کاربری تالار تیموری، تخلیه ملک خود را از ورثه جعفریان طلب کرد و سرانجام موزه تاریخ طبیعی اصفهان از سال ۹۶ تعطیل شد و از آن زمان تاکنون چنان گَرد فراموشی بر این موضوع نشسته است که مسئولانی که دم از توسعه گردشگری می زنند از یاد برده اند با تعطیلی این موزه، شهر اصفهان چه ظرفیت بزرگ گردشگری را در فلات مرکزی ایران از دست داده است.
تغییر کاربری تالار تیموری
مسئولان شهرداری اصفهان که تا چند سال قبل می گفتند «تالار تیموری استحکام لازم را ندارد و هر لحظه ممکن است خطرآفرین شود»، حالا می گویند «محتوای موزه تاریخ طبیعی این شهر با بافت تاریخی تالار تیموری تناسبی ندارد و اشیاء آن باید به مکانی مناسب منتقل شود!»
معاون فرهنگی شهرداری اصفهان در این باره می گوید: آن زمان که شهردار وقت اصفهان تالار تیموری را برای تاسیس موزه تاریخ طبیعی در اختیار مرحوم جعفریان قرار داد، نگاه محتوایی و توجه به میراث فرهنگی که امروزه مطرح است، موضوعیت نداشت و چه بسیاری از بناهای تاریخی همچون حمام (خسروآقا) تخریب شد و اکنون شهرداری اصفهان قصد دارد تالار تیموری که مهمترین و تنها شاهکار دوره تیمور گورکانی در اصفهان است و در دولتخانه صفوی قرار دارد ابتدا مرمت و کاربری آن را به موزه هنرهای بومی تغییر دهد تا آثار هنر سنتی اصفهان را در آن به نمایش بگذارد زیرا محتوای موزه هنرهای بومی با تالار تیموری همخوانی دارد.
محمد عیدی می افزاید: شهرداری مخالف ایجاد موزه تاریخ طبیعی در اصفهان نیست بلکه این شهر به چنین موزه ای نیاز دارد و شهر اصفهان باید به شهر موزه ها بدل شود اما محتوای این موزه سنخیتی با بافت تاریخی آن ندارد و چنین موزه ای می تواند در مکانی در پارک کوهستای صفه، ناژوان، دانشگاه اصفهان و شهرک علمی و تحقیقاتی ایجاد شود.
مسئول امور موزه‌ها و اموال منقول اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان هم می گوید: بر اساس استانداردهای تعریف شده، مکان موزه باید منطبق با محتوای آن باشد و در یک مکان تاریخی نمی توان شرایط محیطی مناسبی برای موزه های تاریخ طبیعی فراهم کرد. ساغر حمیدی بر خلاف برخی مسئولان که می گویند اشیاء این موزه چندان ارزشمند نیست و شاید نگرش آنها به این موزه سبب تعطیلی آن شده، معتقد است: موزه تاریخ طبیعی اصفهان پرمحتوا است و چنین موزه ای در اصفهان وجود ندارد ولی به دلیل فضای نامناسب، بخش خصوصی نتوانسته بود همه اشیاء را در آن فضا ارائه دهد که اکنون لازم است بخش دولتی مکان مناسبی را برای ارائه این اشیاء توسط مالک این اشیاء فراهم کند تا این ظرفیت در شهر اصفهان حفظ شود.
او می افزاید: اداره کل میراث فرهنگی استان فضای مناسبی برای اختصاص آن به موزه تاریخ طبیعی ندارد چون بیشتر بناها، تاریخی است و در یک مکان تاریخی نمی توان شرایط محیطی را برای موزه تاریخ طبیعی مهیا کرد.
اهمیت موزه های تاریخ طبیعی
موزه‌های تاریخ طبیعی همواره یکی از مقاصد گردشگران علمی و همچنین مورد توجه دانش آموزان و مورد مطالعه دانشجویان بوده‌اند که برای دریافت پاسخ به پرسش های خود، درک جهان هستی و البته ایجاد سئوالات جدید برای بسترسازی در مسیر تحقیقات نوین به آنها مراجعه می کنند که نمونه بارز آن موزه تاریخ طبیعی لندن بوده که امروزه به قطب علمی علوم پایه تبدیل شده است و پا به پای دانشگاه های انگلستان عمل می کند و چنانچه در کشورمان هم به این موزه ها توجه شود می تواند به شکل دهی فضای علمی کمک کرد اما از این ظرفیت غنی در اصفهان غفلت شده است.
مسئول امور موزه‌ها و اموال منقول اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان می گوید: موزه های تاریخ طبیعی بیشتر جنبه علمی دارند و تامین محتوای آن و همچنین روش نمایش آن بر عهده دانشگاه ها است و همچون موزه های تاریخ طبیعی دارآباد تهران و استان فارس که از آنها حمایت می شود، لازم است دانشگاه و سایر دستگاه های دولتی استان از موزه تاریخ طبیعی اصفهان حمایت کنند و چون بیشتر گروه های دانش آموزی و دانشجویی مخاطب موزه های تاریخ طبیعی هستند باید مکانی برای این موزه در نظر گرفته شود که دسترسی برای مخاطبان راحت باشد.
معاون فرهنگی شهرداری اصفهان هم در این باره می گوید: در رابطه با انتقال اشیاء این موزه به دانشگاه اصفهان برای ایجاد موزه ای در این دانشگاه با دکتر طالبی رئیس دانشگاه اصفهان مذاکراتی انجام شد که متاسفانه به دلایل مختلف با این کار موافقت نشد .
رای دادگاه برای تخلیه تالار
پس از چند سال کشمکش بین شهرداری و ورثه مرحوم جعفریان بر سر تخلیه تالار تیموری و انتقال اشیاء نخستین موزه تاریخ طبیعی اصفهان به مکانی دیگر، دادگاه به پایان مشارکت و تخلیه تالار تیموری رای داده است.
مشاور حقوقی شهردار اصفهان در این باره می گوید: در زمان واگذاری این مکان به بخش خصوصی برای تاسیس موزه تاریخ طبیعی یک قرارداد نیم بند نوشته شده بود که اصلا مشخص نبود که این ملک به چه صورت واگذار شده است که حدود ۵ ماه قبل دادگاه رای به پایان مشارکت داد؛ دادخواستی هم برای اجرت المثل محل داده شده است.
حسین زمانی می افزاید: چون اکنون دیگر مشارکتی وجود ندارد، ورثه مرحوم جعفریان باید تالار تیموری را که در اجاره آنها بود تخلیه کنند و به شهرداری تحویل دهند ولی وراث جعفریان اشیاء این مجموعه را به فرد دیگری فروخته اند که وی در خارج از کشور است و به دلیل شرایط کرونایی هنوز به کشور مراجعه نکرده است تا آنها را به مکان دیگری منتقل کنند به همین دلیل خانواده مرحوم جعفریان نگران هستند که این اشیاء دچار خسارت و برای آنها مسئولیتی ایجاد شود.
تغییر کاربری تالار تیموری
بنا به این گزارش شهرداری اصفهان اکنون قصد دارد پس از تخلیه تالار تیموری، این بنا را که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، تغییر کاربری دهد و حتی برای تعمیر آن هم اعتباری تخصیص داده است اما هر اقدامی در بناهای تاریخی ثبت شده همچون مرمت و یا تغییر کاربری باید ابتدا در شورای فنی اداره کل میراث فرهنگی استان به تصویب برسد که به گفته مسئول امور موزه‌ها و اموال منقول اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان این اداره کل هیچ درخواستی از سوی شهرداری برای مرمت و یا تغییر کاربری آن نداشته است؟!
همچنین قرار است اشیاء ارزشمند این موزه توسط مالک جدید آن که اهل نایین است و اکنون در خارج از کشور اقامت دارد ، به زادگاه مرحوم جعفریان در شهرستان نایین که در فاصله ۱۵۴ کیلومتری شرق اصفهان است منتقل شود.
هر چند شهرستان نایین یکی از مقاصد گردشگران بوده است اما بی گمان شهر اصفهان چنین ظرفیت ارزشمندی را که حاصل تلاش ۳۷ ساله یکی از اساتید بنام دانشگاه است از دست خواهد داد و به عبارتی خود را از موزه تاریخ طبیعی محروم می کند.
ماهاتیر محمد، نخست وزیر سابق مالزی سال ها قبل در یک سخنرانی پس از سفر به ایران و مشاهده ظرفیت های گردشگری اصفهان و دیگر شهرهای تاریخی کشورمان گفته بود: اگر مدیریت جاذبه‌های توریستی اصفهان در اختیار ما قرار گیرد، سالانه برابر با ارز آوری نفت برای ایران سودآور خواهد بود.آری ، براستی ظرفیت های بسیاری در اصفهان و دیگر نقاط کشورمان برای توسعه صنعت گردشگری وجود دارد اما نه فقط مورد کم توجهی قرار می گیرد، بلکه با بی مهری ، ظرفیت ها و بسترهای موجود از بین هم می رود.
انتهای پیام/
