18:44:07
    امروز : یکشنبه - ۲۱ اردیبهشت - ۱۴۰۴

سر تیتر اخبار

پنجشنبه‌ها در این استان‌ها تعطیل اعلام شد خبر افزایش قیمت بسته های اینترنت موبایل ، واقعیت دارد؟ فروش طلا با قانون جدید اعلام شد جلسه پر اهمیت در تهران برای قطعی برق قیمت بنزین افزایش می یابد؟ با دیدن این روستای چوبی شگفت زده می شوید خطرات استفاده از چسب های فوری را می دانستید؟ معاینه فنی موتورسیکلت‌ ها در مراکز معاینه فنی چقدر طول می‌کشد تا هکرها پسورد شما را پیدا کنند؟ افزایش سقف انتقال وجه بین بانکی سامانه‌های ساتنا، پایا و پل انتخابات شوراهای اسلامی چه زمانی برگزار می شود ؟ ظرف عجیبی که نور فرابنفش ساطع می‌کند قانون دریافت حکم تخلیه مستاجر ۱۴۰۴ ضرب و شتم یک معلم توسط پدر دانش آموز + عکس دستگیری مدیر عامل یک باشگاه فوتبال حضور پستچی خانم، تنها روایت یک شغل نیست دریافت ارز زیارتی از این طریق ممکن شد جریمه پوشاندن پلاک خودرو چقدر است؟ علت قهر سحر زکریا با مهران مدیری چه بود ؟ حضور در مهمانی شبانه و دردسر های تازه | چه کسانی احضار شدند؟

9
بررسی صنایع دستی اصفهان در عصر تحلیل:

اصفهان، شهر جهانی صنایع دستی

  • کد خبر : 11529
  • چهارشنبه, ۱۱ فروردین ۱۴۰۰--«۰۹:۴۸»
اصفهان، شهر جهانی صنایع دستی
از مجموع ۶۰۲ رشته صنایع دستی شناسایی شده در دنیا ۲۹۹ مورد مربوط به ایران و از این تعداد ۱۹۶ رشته مربوط به استان تاریخی و هنرپرور اصفهان است.

به گزارش عصر تحلیل، اصفهان شهری تاریخی در مرکز ایران است. این شهر مرکز استان اصفهان و نیز شهرستان اصفهان است. اصفهان، سومین شهر بزرگ ایران و سومین شهر پرجمعیت ایران پس از تهران و مشهد است و همچنین یکصد و شصت و پنجمین شهر پرجمعیت جهان و نهمین شهر پرجمعیت باختر آسیا به‌شمار می‌رود. اقتصاد سنتی استان مبتنی بر صنایع دستی چون قالی بافی، ابریشم بافی،  قلمزنی، منبت کاری، زری بافی، خاتم کاری، ملیله دوزی، مینیاتور، سفالگری، میناکاری، فلزکاری، فرش، فیروزه کوبی، نقره سازی، کاشی سازی، قلمکاری و پولک دوزی از صنایع زیبای اصفهان است که امروزه رونق خوبی نیز در بخش جهانگردی دارد.

از مجموع ۶۰۲ رشته صنایع دستی شناسایی شده در دنیا ۲۹۹ مورد مربوط به ایران و از این تعداد ۱۹۶ رشته مربوط به استان تاریخی و هنرپرور اصفهان است که تاکنون ۴۰۰ هزار نفر شاغل در این بخش ساماندهی شدند با احتساب خانواده‌های این افراد معیشت حدود چهار میلیون نفر به صنایع دستی گره خورده است. در این گزارش «#گردشگر» به معرفی تعدادی از صنایع دستی اصفهان می پردازیم.

 میناکاری

مینا کاری هنری بسیار اصیل با سابقه طولانی که از هنرهای سنتی و صنایع دستی اصفهان به شمار می آید. میناکاری بر روی فلزاتی چون نقره ، طلا و مس قابل انجام بوده که امروزه بیشتر بر روی مس انجام می گیرد. گام اول در تولید ظروف مینا ساخت ظرف مورد نظر است معمولا مسگران چیره دست به روشهایی همچون خم کاری و چکش کاری ظروفی چون بشقاب ، کاسه ،گلدان ، کوزه ، تنگ و … را ساخته و پس از تمیزکاری با اسید سولفوریک رقیق آنرا آماده لعاب کاری می کنند.

در گام بعدی برای آماده سازی ظروف مینا جهت نقاشی باید لعاب کاری شوند که بدین منظور بایستی رنگ لعاب آماده شده ۳ یا ۴ مرتبه به ظروف پاشیده شود و پس از هر بار پاشش رنگ ظروف در کوره قرار گیرد تا با دمای ۷۵۰ تا ۸۰۰ درجه سانتیگراد پخته شود.

در این مرحله استاد میناکار ظروف لعاب شده را با رنگهای مخصوص مینا کاری و قلم موهای ظریف خود نقاشی میکند و طرح های مختلفی روی ظروف کار میشود و پس از اتمام نقاشی و میناکاری روی ظروف آنها را مجددا داخل کوره قرار میدهند تا در دمای ۶۰۰ درجه رنگها پخته شده و کار به اتمام برسد.

سند ” بررسی راهکارهای خروج از رکود بازار صنایع دستی در بحران کرونا” رونمایی شد

 خاتم‌کاری

یکی دیگر از صنایع دستی اصفهان خاتم کاری است. قدمت این هنر هم به دوران صفوی بر می گردد، در آن زمان کاخ ها، میز و صندلی ها، رحل قران ها خاتم کاری شده بودند. هنر آراستن سطح شی ها را بوسیله مثلث های کوچک، در طرح های مختلف را خاتم سازی می گویند. این مثلث ها از جنس عاج، استخوان، مفتول برنج، چوب و بعضی اوقات طلا هستند. خاتم اصفهان گاهی با نقره یا مینا کاری همراه می شود.

 منبت کاری

واژه منبت به معنای کنده کاری خاص روی چوب است که سابقه ای دیرینه دارد، شاید بتوان آغاز تاریخ منبت کاری را از زمانی دانست که انسان نخستین بار، با ابزاری برنده چوبی را تراشیده است. در حال حاضر هم هنر منبت کاری همچنان رواج دارد و در گوشه و کنار ایران هنرمندان بسیاری بدان مشغولند اما متأسفانه رفته رفته استفاده از نقوش اصیل که شامل طرحهای اسلیمی و ختایی یا گل و بوته است رو به فراموشی می رود و طرحهای خارجی جای آنها را می گیرد.

در نوعی از این هنر بجای آنکه زمینه چوب را کنده کاری کنند و نقش مورد نظر را برجسته سازند چوبهای مختلف را با رنگهای گوناگون طبیعی آن بریده پهلوی هم قرارمی دهند. این کار شباهت زیادی به هنر موزائیک دارد. در این گونه جدید از چوبهای شمشاد برای رنگ زرد و عناب برای رنگ قرمز استفاده می کنند.

زمینه کار بیشتر از چوب گردو و یا ریشه درختان جنگلی است که خود دارای نقوش زیبایی هستند. مهمترین ماده ای که روی آن منبت کاری می کنند چوب است. این چوب باید محکم و بدون گره باشد.

 قالی بافی

یکی از صنایع دستی اصفهان قالی بافی است. اصفهان در زمان صفویه یکی از مراکز عمده قالیبافی بود. در این شهر تعداد زیادی کارگاه وجود داشت که در آن قالیهای زر بفت بافته می شد. اصفهان در فتنه افغان آسیب فراوان دید و تعداد بسیاری از هنرمندان و صنعتگران خود را از دست داد ولی پس از چندی توانست رونق اولیه خود را به دست آورد. در زمان قاجاریه قالی بافی اصفهان دوباره احیاء شد. تعداد رنگهای انتخاب شده در قالیهای اصفهان بسیار محدود است. گره قالیهای اصفهان فارسی بوده و جفتی آن نیز کم نیست. رنگهای طبیعی بسیار کم مصرف می شود و بیشتر در قالیهای خوب از رنگهای شیمیایی دندانه ای استفاده می شود. در روستاهای اطراف اصفهان نیز کم و بیش دارهای قالی وجود دارد. روی این دارها قالی و قالیچه ها طرح شاه عباسی و سایر طرحهای اصفهان بافته می شود

 گچ‌بری

هنر گچ‌بری یکی از هنرهای وابسته به معماری است که در هر منطقه و هر دوره زمانی، شکل و شیوه مخصوص به خود را داشته‌است. همان‌طور که از نام این هنر پیداست، مصالح اصلی بکار رفته در این هنر گچ می‌باشد. در ایران نیز گچ‌بری در دوره‌های مختلف تاریخی همراه با تفاوت‌هایی بوده‌است. گچ به دلیل داشتن خاصیت شکل‌پذیری، چسبندگی، رنگ مطلوب، کاربرد آسان، فراوانی و ارزانی کاربرد زیادی در هنرهای تزئینی دارد.

 ملیله سازی

یکی از رشته های صنایع دستی اصفهان که از ارزش هنری زیادی برخوردار است و تولید محصولات آن نیاز به ظرافت و دقت فوق العاده دارد ملیله سازی است و فرآورده های تولیدی صنعتگران این رشته نمایانگر ذوق سرشار آنان است. هنر ملیله کاری امروزی، محصول کار با نقره و مس است که به صورت محصول­های باریک در آمده است و با صرف وقت و دقت فوق العاده و مهارت و هنرمندی ملیله کار، با بهره گیری از نگاره­های سنتی و طرح­های اسلیمی به هم پیوند و ارتباط یافته است. شمش‌های نقره را با چکش یا دستگاه نورد به شکل مفتول‌های چهارپهلو، باریک می‌کنند و ابتدا نقش‌های کوچک را می‌سازند؛ سپس آنها را در کنار هم در یک قالب قرار داده و با نقره‌ای با عیار پایین‌تر لحیم می‌کنند.

 قلمکارسازی 

قلمکارسازی یکی از صنایع دستی پر سابقه ای است که قرنها در اوج شهرت بود و از دوره مغولها در ایران مرسوم شده است. در دوره مذکور به منظور جلب نظر خوانین مغول ایرانیان نیز دست به ابتکاراتی زدند که از جمله ابداع نقاشی روی پارچه یا پارچه های قلمکار بود، سپس این صنعت در زمان صفویه گسترش بیشتری پیدا کرد. به هر صورت عمر پرشکوه این صنعت در زمان صفویه بود و در اواسط عصر قاجاریه بتدریج از رونق آن کاسته شد.

در زمان سلطنت شاه عباس کبیر این صنعت رونق بسزایی یافت و بیشتر لباسهای مردانه و زنانه از پارچه های قلمکار تهیه می شد و این پارچه ها در این زمان شهرت فراوان داشته و مورد توجه درباریان بود و از اینرو بیشتر لباس آنان از ” قلمکارزر” یا ” اکلیلی” تهیه می شد.

 فیروزه کوبی

فیروزه کوبی هنری است که در آن فیروزه روی سطح ظرف یا زیور آلات قرار داده می‌شود. قطعه مورد نظر می‌تواند از جنس مس، برنج، نقره، ورشویی یا برنز باشد. در فیروزه کوبی قطعه‌های کوچک سنگ فیروزه به حالت موزاییکی بر روی سطح چسبانده می شود و بعد بین قطعه‌های فیروزه نوعی لاک تیره‌رنگ قرار می‌گیرد.

تالار هنر اصفهان پس از بازسازی و بهبود وضعیت آن با حضور شهردار و اعضای شورای شهر اصفهان بازگشایی شد

فیروزه کوبی سه مرحله دارد:

زرگری

فیروزه کوبی

پرداخت گری

 نگارگری اصفهان

 یکی دیگر از صنایع دستی اصفهان نگارگری است. نگارگری در ایران از سابقه ای طولانی برخوردار است. در زمان شاه عباس دوم که اصفهان پایتخت و مرکز هنر ایران شد، نگارگری هم در این شهر تکامل یافت. معمولاً برای نگارگری از چوب، عاج، فیبر و استخوان استفاده می شود و هر کارگاه راساً اقدام به تولید می کند و معمولاً برای دور قاب عکس و جعبه از خاتم و مینا استفاده می شود. ضمن آن که باید گفت عده ای از هنرمندان اصفهانی نیز در زمینه طراحی فرش، تذهیب و تشعیر هم فعالیت دارند.

 سوزندوزی

سوزندوزی از صنایع دستی اصفهان است که تولیدش در انحصار زنان و دختران خانه دار است. در حال حاضر از این هنر علاوه بر کلاه برای تهیه زیر لیوانی، کمربند، کفش، جلیقه استفاده به عمل می آید. طرحهای سوزندوزان عموماً ذهنی و ملهم از برداشتها و بینشهای مشخص هنرمندان از محیط طبیعت است و بیشتر شامل گل بوته های تمثیلی می شود.

 کاشی سازی

کاشی سازی یکی از اصلی ترین صنایع دستی اصفهان است. در این فرآورده ها ویژگی طرحها و نقشهای قدیمی به خوبی حفظ شده است و حتی امروز هم خواستاران بسیاری دارد. از دیگر هنرهایی که با استفاده از کاشی در این استان انجام می گیرد کاشی معرق می باشد که عبارت از بریدن و خرد کردن کاشی و در کنار هم قرار دادن آنهاست.

از آنجا که نقشهایی که روی کاشی ها پیاده می شود تا حدی پیچیده است کاشی سازها نمی توانند آنها را به صورت ذهنی ترسیم کنند، از این رو صنعتگران طرحهای مورد نظر را به طراحان سفارش می دهند. پس از اینکه طرح مورد نظر تهیه شد صنعتگران آنرا روی کاشی پیاده می کنند. برای این منظور طرح مورد نظر را روی کاشی ساده که قبلاً آماده شده قرار می دهند و سپس روی خطوط طرح، سوزن فرو می کنند و به این ترتیب خطوط نقشه در جای سوزن باقی می ماند که با ریختن گرد زغال روی منفذهای ایجاد شده، شکل و طرح مورد نظر برروی کاشی انتقال داده می شود. پس از آن خطوط را بر حسب ذوق و سلیقه رنگ آمیزی کرده و جهت پخت به داخل کوره می گذارند. از این به بعد محصول آماده عرضه به بازار خواهد بود.

 قلمزنی 

قلمزنی عبارت است از تزیین و کندن نقوش بر روی اشیای فلزی به ویژه مس، طلا ، نقره ، برنج، و یا به عبارت دیگر ایجاد خطوط و نقوش به وسیله قلم با ضربه چکش بر روی اجسام فلزی. این هنر سوابق ممتد و طولانی دارد و بیانگر فرهنگ و تمدن قوم ایرانی است. امروزه برای قلمزنی نخست داخل یا زیر ظرف یا سینی مورد نظر را از محلول قیر و گچ پر می کنند تا سرو صدای قلم کمتر به گوش برسد و همچنین مانع از سوراخ شدن ظرف در حین کار شود. سپس نقش مورد نظر را روی ظرف رسم کرده و با قلم مناسب می کوبند. پس از ایجاد نقش ها، قیر را جدا کرده روی شیارها گرده زغال ریخته و روی ظرف را با روغن جلای سیاه می پوشانند .

 نقره سازی

نقره سازی از جمله صنایع دستی رایج در شهر اصفهان است کارگاههایی که در آنها کار نقره سازی انجام می شود کارهای دیگر از جمله قلمزنی روی نقره محصولات مسی و برنجی انجام می دهند. انواع فرآوده های تولیدی نقره سازان عبارتست از: سرویس چایخوری، گلدان، شمعدان وسرویسهای چند پارچه.

ساماندهی و مرمت آرامگاه کمال الدین اسماعیل؛ نگینی بر انگشتر فیروزه ای اصفهان

 مشبک 

هنر مشبک قدمتی دیرینه دارد. از زمانی که انسانهای اولیه از غارنشینی به صحرا نشینی روی آوردند و از سنگ برای خود چهار دیواری ساختند، برای روشنایی داخل کلبه پنجره ای از پوست حیوان، چوب، برگ یا سنگی که سوراخ سوراخ شده بود، تعبیه کردند. بدین ترتیب ضمن جلوگیری از ورود سرما تا حدی روشنایی کلبه را تامین کردند. کم کم این سوراخ ها به اشکال هنری تبدیل شد. امروزه آثار مشبک را بر درها،‌منابر،‌امام زاده ها، مساجد، ظروف فلزی و سفال، که هنرمند به مهارت خاصی آن را مشبک کرده، فلز (آلومینیوم، مس، طلا، نقره)، چوب‌(انواع تخته سه لایی)، استخوان حیوانات (عاج، استخوان شتر،‌استخوان اسب)، چرم، سنگ پلاستیک، یونولیت، فرمیکا، نئوپان و… می توان مشاهده کرد.

 صحافی

صحافی عبارتست است از عمل اتصال همه برگهای کتاب و قراردادن آنها در پوشش و محافظ به نام جلد که می تواند با دست یا با ماشین باشد. البته این کار در قدیم بیشتر توسط دست هنرمندان با ذوق انجام می گرفت و هر هنرمند با ذوق و استعداد آثاری هنری خلق می کرد که نمونه های آنها هم اکنون درموزه ها موجود است.

قدیمیترین نسخه های جلد شده، از روایتهای انجیل بود که مربوط به شش قرن بعد از میلاد است که در مصر نوشته و کاغذ آن از جنس پاپیروس است. که روی آن را از چرم می پوشاندندو برای بستن آن از چرم استفاده می کردند.جلدها را از نظر نوع ساخت آن به انواع مختلف میتوان تقسیم کرد که هر کدام از روشها به مرور زمان در اثر پیشرفت هنر جلد سازی بوجود آمده است.

۱- جلدهای سوخت

۲- جلدهای ضربی

 ۳- جلدهای لاکی

 نمد مالی
نمد مالی در استان اصفهان رونق فراوان دارد و یکی از مراکز مهم تولید انواع نمد این استان، شهر شهرضاست.
گیوه بافی و گیوه دوزی
گیوه دوزی در شهرهای مختلف استان اصفهان در حال از بین رفتن است، گیوه دوزان این شهر علاوه بر تولید گیوه به تعمیر کفش نیز می‌پردازند، نحوه تولید گیوه که شامل تهیه رویه، تهیه تخت گیوه و دوخت رویه و تخت است، همانند سایر مناطق کشور است.
عبا بافی
عبابافی در شهر نائین در شرق شهر اصفهان در ناحیه‌ای به نام محمدیه رواج دارد.
حدود ۲۵ درصد عباهای تولید شده در این مکان به فروش می‌رسد و بقیه به شهرهای مشهد و قم و گاهی کشورهای عربی صادر می‌شود.

 پوست و پوستین دوزی

صنعت پوست دوزی در اصفهان از صنایع دستی پررونق این شهر در گذشته بوده است اما اکنون آن رونق دیرین را ندارد.

فرآورده‌های پوستی اصفهان به لحاظ ظرافت و لطافت الیاف و رنگ سفید یکدست آن خواستاران زیادی دارد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که تعداد خریداران فرآورده‌های پوستی، روز به روز در حال کاهش است.

از طرفی کاهش تعداد کارگاه‌های پوست دوزی نیز حاکی از نقصان تقاضا برای این محصولات است.

 سکمه دوزی و قلاب دوزی

یکی دیگر از رشته‌های صنایع دستی موجود در شهر اصفهان سکمه دوزی و قلاب دوزی است.

مواد اولیه مورد استفاده سکمه دوزان و قلاب دوزان را کتان ایرانی و خارجی و نخ پنبه‌ای تشکیل می‌دهد.

رومیزی گرد، زیر بشقابی و دستمال‌های مخصوص از انواع محصولات سکمه دوزان یا قلاب دوزان است.

 ضریح سازی

در فرهنگ فارسی، ضریح، صندوق مشبکی است که بر روی مزار اولیا و قدسیان نصب می‌کنند.

ضریح از نظر شکل، محفظه‌ای مکعب مستطیل با عرض و طول و ارتفاع متغیر و بیشتر به صورت مستطیل است.

نکاتی که در ساخت ضریح باید رعایت شود، شامل عدم کاربرد صورت در نقوش، کتیبه‌های قرآنی و طلا، آوردن سوره‌های ˈیاسینˈ، ˈالرحمنˈ و آیه‌های ˈتطهیرˈ و ˈنورˈ، اعداد به کار رفته و سمبل آنها است.

اجزای متشکله ضریح شامل بدنه و اسکلت، پیکره‌های سنگی، ستون‌ها، پایه ستون، گوی ماسوره‌ها، لچکی ها، ترنج‌ها، کتیبه‌های نقره، حواشی برجسته کاری، کتیبه‌های طلا، مشبک‌های طلایی، زهوارها، میخ‌های تزئینی، گلدان‌ها، نقاشی‌های داخل ضریح و پارچه روی سقف مزار است.

 شورای جهانی صنایع دستی که یکی از نهادهای فعال وابسته به یونسکو است، ۲۰ خرداد را با هدف ارج نهادن و گرامیداشت آثار صنایع دستی و هنرمندان آن به عنوان روز جهانی صنایع دستی نامگذاری کردند.

انتهای پیام/

لینک کوتاه : https://asrtahlil.ir/?p=11529
  • منبع : عصر تحلیل

ثبت دیدگاه

قوانین ارسال دیدگاه
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.