به گزارش عصر تحلیل، کوه صفه یکی از تفجگاههای زیبا و جذاب اصفهان است که پاتوق گردشگران و طبیعت دوستدانی است که علاقه به ورزش و حتی کشف تازه های طبیعت دارند. در این گزارش « #گردشگر » عصر تحلیل به معرفی این جاذبه توریستی می پردازیم که در ادامه می خوانید:
امروز شما را به کوه صُفه اصفهان می بریم که یکی از تفرجگاه های محبوب اهالی شهر به حساب می آید. این تفرجگاه، هم فضای دل انگیزی دارد و هم امکانات خوبی. به عنوان مثال شما در اینجا هم می توانید به زیپ لاین کوه صفه دسترسی داشته باشید و هم در باشگاه بولینگ مشهور آن، اوقات خوشی برای خود رقم بزنید. اگر هم اهل بازی های هیجانی هستید می توانید به سراغ شهربازی کوه اصفهان بروید. پس در این گشت و گذار متفاوت در نصف جهان، کارناوال را همراهی کنید.
البته کوه صفه تنها یکی از ده ها جاذبه ای ست که در شهر اصفهان می توانید از آن دیدن کنید. اگر قصد سفر به شهر نصف جهان را دارید و می خواهید برنامه ریزی کاملی برای این کار انجام دهید، می توانید وارد صفحه راهنمای سفر به اصفهان در کارناوال شوید و اطلاعات مورد نیازتان را از اینجا به دست بیاورید. شما در این صفحه می توانید به فهرست کاملی از جاذبه های مشهور اصفهان دسترسی پیدا کنید، به بررسی گزینه های مختلف اقامتی آن بپردازید و با انواع تورها و گشت های شهری آن َآشنا شوید.
اگر از شلوغی های مرکز شهر اصفهان فاصله بگیریم و راه مان را به سمت بلوار شهدای صُفه کج کنیم، به تفرجگاهی ناب و جذاب می رسیم که در میان مردم با عنوان کوه صُفه شناخته می شود. در واقع صفه نام کوهی از رشته کوه زاگرس در جنوب اصفهان است که از شمال به جاده کمربندی، از غرب به کوه‌های تخت رستم و دره خان، از شرق به شهرک‌ها و مجتمع‌های مسکونی و از جنوب به اراضی باز و خط آهن محدود می شود.
چشمه ها، غارها و زیبایی های متعددی را می توان در این کوه یافت که گویای ارزش طبیعی آن هستند. جالب آنکه این کوه دارای ارزش تاریخی نیز هست؛ گفته می شود مردم در گذشته های دور از کوه صفه به عنوان پایگاه و پناهگاه استفاده می کردند و شیوه ساخت و معماری قلعه موجود در این کوه، نشانه هایی از قلعه های ساسانی را به نمایش می گذارد.
امروزه کوه صفه تفرجگاهی جالب توجه است که به سبب امکانات رفاهی و تفریحی و پتانسیل آن برای ورزش هایی همچون کوهنوردی، پیاده روی و سنگ نوردی محبوبیت زیادی نزد مردم دارد. قرارگیری مقبره شهدای گمنام در صفه نیز بر اهمیت آن افزوده و بسیاری را به سوی خود کشانده است.
چرا نامش را صفه گذاشته اند؟
کوه صفه از محل چشمه ای به نام خاچیک آغاز می شود. در این قسمت سنگِ کوه از خاک جدا شده و دامنه کوه را تشکیل داده است. این کوه در انتها به فضای سنگیِ صاف و صُفِه مانندی می رسد و همین باعث شده نام صفه را بر آن بگذارند. صفه در لغت به معنای فضای تخت است.
دیدنی های کوه صفه
تمام دیدنی های کوه صفه تنها به هیبت پر صلابت کوه ختم نمی شود و دیدنی های دیگری را نیز می توانید در محدوده آن بیابید. البته به غیر از بازدید و گردش در جاذبه های معرفی شده در این بخش، شما در شهر اصفهان به گستره وسیعی از جاذبه های تاریخی، تفریحی، مراکز خرید و … دسترسی دارید که برای آشنایی بهتر با آنها می توانید وارد صفحه دیدنی ها و تفریحات اصفهان شوید.
پارک وحش
در قسمتی از تفرجگاه صفه یک پارک وحش قرار دارد که در ۵۰۰۰۰ مترمربع وسعت ایجاد شده و حیوانات گوشت خوار و حیوانات علفخوار را در خود جای داده است. این پارک وحش در واقع یک باغ وحش کوچک است که در آن می توانید تعدادی از جانداران را ببینید. حوضچه‌ای کوچک با چند اردک، غاز و قو، کل و بز، قوچ و میش، گراز، خرگوش، سگ و شتر و … حیوانات این پارک را تشکیل می دهند.
گردنه باد و پل رنگین کمانی
در جنوب کوه صفه، دره‌ای وجود دارد که به «گردنه باد» مشهور است. در شمال و جنوب این گردنه ارتفاعات کوه صفه و کوه مشرف به سپاهان شهر قرار دارد و از آنجا که بادهای اصفهان عموما غربی ـ شرقی است، جریان باد در این نقطه متمرکز و شدید می شود. در تمام فصول سال به ویژه پاییز و بهار شدت وزش باد در این منطقه کاملا مشهود است.
پل رنگین کمانی نام یک پل سنگی است که در پشتِ کوه صفه و در جبهه غربی آن قرار دارد و یکی از جاذبه های این کوه به شمار می رود.
چشمه ها
از جمله دیدنی های طبیعی کوه صفه چشمه هایی هستند که در جای جای این منطقه قرار دارند. در اینجا به مهم ترین و مشهورترین این چشمه ها اشاره می کنیم:
چشمه پاچنار
چشمه پاچنار در ارتفاع ۱۸۵۰ متری کوه صفه قرار دارد. وجود این چشمه سرسبزی را برای این ناحیه به ارمغان آورده است و به همین دلیل گذشتگان نام پاچنار به معنای مکانی با درختان سرسبز را برای آن برگزیده اند.
چشمه درویش یا خاچیک
در ۱۰۰ متری شرق چشمه پاچنار و در ارتفاع تقریبی ۱۹۰۰ متری، چشمه دیگری دیده می شود که درویش نام دارد. این چشمه به شکل حوض طبیعی و مسقف است که در پای کوه قرار دارد. در بازدید از این چشمه می بینید که آب و سبزه چگونه در شکم یک حفره سنگی بزرگ جای گرفته و شاهکاری زیبا را خلق کرده اند. چشمه بین پارک صفه و قله کوه قرار دارد و زیبایی آن به همراه موقعیت استقرارش در فاصله و مکان مناسب باعث شده تا چشمه درویش و محیط پیرامونش تفرجگاه و استراحتگاهی جذاب برای مردم باشد. گفته می‌شود که در گذشته فردی ارمنی به نام خاچیک در دامنه این کوه دکه ای داشته و مواد خوراکی به کوهنوردان می فروخته است؛ به همین دلیل برخی این چشمه را با نام خاچیک می شناسند.
سفرنامه ژان باتیست تاورنیه (Jean-Baptiste Tavernier) -جهانگرد فرانسوی- که در زمان شاه عباس دوم شش سفر به اصفهان داشته، کهن ترین منبعی است که نام این چشمه در آن دیده می شود:
در طرف شرق، یک غاری در سنگ دیده می‌شود که دست طبیعت و صنعت هر دو در ایجاد آن شرکت داشته‌اند. یک چشمه آبِ بسیار خوب از آن بیرون می آید و درویشی هم در آنجا منزل دارد.
نام چشمه درویش ناشی از حضور همین درویش است. بیش از ۱۰۰۰ متر که در غرب چشمه درویش پیش بروید به همان قسمت صفه مانندی می رسید که دلیل نام گذاری این کوه است. کوه در این قسمت مانند دیوار صافی به نظر می رسد و سایه دارد. بر روی این قسمت مسطح عمارتی چهارطاقی دیده می شود که توسط گذشتگان ساخته شده است.
چشمه نقط
در غرب صفه ای که از آن سخن گفتیم، چشمه دیگری به چشم می خورد که نقط نام دارد. این چشمه به صورت یک سنگاب است که آب قطره قطره از بالای کوه در آن می چکد. حیوانات و کوهنوردان از آب خنک این چشمه استفاده می کنند.
چشمه گل زرد
حدود ۲۰۰ متر پس از چشمه درویش و گذر از یک راه صعب‌العبور، چشمه گل زرد دیده می شود که زیبایی خاص خود را دارد. این چشمه را فقط کوهنوردان می توانند ببینند و هر کسی از پس طی کردن مسیر سخت آن بر نمی آید.
چشمه چاه درویش
۷۰۰ متر آن طرف تر از چشمه درویش و در ارتفاع ۱۸۰۰ متری چشمه چاه درویش قرار دارد. سطح این چشمه پایین تر از اطراف آن بوده و هیچ وقت آب آن جاری نمی شده است. به همین دلیل هنگامی که چشمه پاچنار و چشمه درویش آب نداشتند، اندک آبی در این چشمه یافت می شد. از این رو نامش را چشمه چاه درویش گذاشتند و از آنجا که در زمینی آهکی قرار دارد، بین کوهنوردان به چشمه گچی معروف شده است.
متاسفانه تصویری از این چشمه ها در دست نیست. اگر عکسی از این جاذبه ها دارید، آن را برای ما ارسال کنید تا با نام خودتان در کارناوال منتشر شود. عکس را اینجا آپلود کنید.
قلعه شاهدژ
معروف ترین جاذبه کوه صفه قلعه شاهدژ است که در بلندترین نقطه کوه و در شمال غربی آن قرار دارد و آن را با عنوان قلعه دیو نیز می شناسند. از این قلعه بارها و بارها در کتاب های تاریخی و افسانه ها نام برده شده است؛ اما هیچ کس به درستی نمی دانست این قلعه در کجا قرار دارد. در حدود نیم قرن پیش کارو میناسیان و محمد مهریار -دو تن از پژوهشگران اصفهان- این نظریه را مطرح کردند که شاهدژ همین «قلعه دیو» افسانه‌ای در کوه صفه است.
شاید این سوال برای تان پیش بیاید که این قلعه اینجا چه کار می کند؟ پاسخ در کاربرد نظامی و دفاعی شاهدژ نهفته است. کوه صفه از نظر ساختار زمین‌شناسی کوهی سرسخت، خشن و صعب العبور به شمار می رود و به همین دلیل برای ایجاد ساختار دفاعی کاملا مناسب به نظر می رسد.
بناها، راه‌ها، و استحکامات قلعه به گونه ای طراحی شده که کسی نمی توانست به درون آن نفوذ پیدا کند. سازندگان با استفاده از پرتگاه‌ها و دیواره‌های کوه و تراشیدن برخی نقاط و ساختن دیوارهای متعدد در نقاط مختلف، راه های دسترسی به قلعه را بسته بودند. البته همه اینها مربوط به گذشته می شود و امروزه با احداث راه‌های جدید و بهبود مسیرهای دشوار، هم راه‌های صعود به ارتفاعات کوه راحت تر شده است و هم به راحتی می توان به جاذبه های آن از جمله همین قلعه دست یافت.
۶ دروازه، حدود ۲۰ برج نگهبانی، یک دیوار بزرگ، دیوارهای کوچک حفاظتی، قلعه کوچک سنگی، انبارهای آذوقه و وسایل جنگی و … از جمله بخش های نظامی و دفاعی قلعه هستند که امروزه بقایای آنها به چشم می خورد.
شرایط به نسبت خشک کوهستان صفه و موقعیت نظامی و دفاعی قلعه باعث می شده تا تامین آب مساله ای مهم برای ساکنان باشد. برای برطرف کردن این مساله تاسیساتی برای استفاده از آب باران و چشمه‌های کوچک موجود در گوشه و کنار کوه ایجاد کرده بودند که آثر آنها هنوز هم باقیست. بندهای آبگیر، حوض ها، حوضچه ها و تنبوشه (لوله های سفالی هدایت آب) از جمله این تاسیسات هستند. سد آبگیر اصلی قلعه در دره غربی کوه صفه قرار دارد و امروزه بازسازی شده است.
بخش های مختلف قلعه
در این قلعه بخش های متعددی وجود داشته که امروز این قسمت ها از آن باقی مانده است:
ستاد مرکزی قلعه در شمال شرقی قله صفه
بقایای چندین سربازخانه در جنوب و شرق
آثار انبارها و تاسیسات دیگر در غرب
آثار برج های نگهبانی، دروازه‌ها، دیواره‌های دفاعی و بندهای آبگیر در پیرامون قلعه
قلعه مرکزی -مشهور به قلعه دیو- مهم ترین بخش شاهدژ است که در قله شمال شرقی کوه صفه قرار دارد. گفته می شود برای ساختن این قلعه محوطه بالای قله را صاف کرده اند تا فضایی صفه مانند ایجاد شود. ابعاد این فضا حدود ۵۰ متر در ۲۰۰ متر است و از طرف شمال و شرق به پرتگاه و از طرف جنوب و غرب به دیوارهای متعدد دفاعی محدود می شود. دسترسی به این قلعه از جبهه شمالی غیر ممکن است؛ چرا که صخره هایی کاملا عمودی آن را در بر گرفته اند.
آثار برج های دیدبانی انفرادی در کنار چشمه پاچنار و دیگری در کمرگاه و زیر دیواره گل زرد قرار دارد و گویی از این مکان ها رفت و آمدها به سوی قلعه دیو را زیر نظر می گرفتند.
نام این قلعه در سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده؛ اما اقدامات حفاظتی آن چنان که باید در مورد آن صورت نگرفته است.
راه دسترسی: برای رسیدن به قلعه باید از راهی اقدام کنید که به صورت مارپیچ در جبهه شرقی کوه ایجاد کرده اند و تا محل چشمه گل زرد ادامه دارد. از این چشمه با دور زدن کوه و صعود از جبهه غربی می توان به شاهدژ رسید. یکی از بهترین راه ها برای رسیدن به قلعه کوه صفه از طریق چشمه خاچیک و حرکت به سمت گردنه باد است. سپس از گردنه باد باید به سمت راست رفت.
در غرب دامنه صفه سازه قلعه مانند دیگری نیز وجود داشته که از خشت های بزرگ به اضلاع نیم متر بوده است. این سازه را تخت رستم می خواندند و بنا بر باور مردم جنگ اسکندر و دارا در این مکان اتفاق افتاده است.
غار ها
بیش از ۱۴ غار کوچک و بزرگ را می توان در صفه دید که مهم ترین آنها عبارتند از:
غار کسری در کنار دستگاهِ توربین بادی در محلی به نام گردنه باد
غار بیدستون یا غار انجیری یا انجیلی در جبهه غربیِ کوه صفه
غار قنبر در جبهه شرقیِ کوه و در بالای چشمه خاچیک
غار هفت چشمه در جبهه جنوبی کوه و در کنارِ مجموعه‌ای از چند چشمه
غار کفتار در محلی به نام دره دوزخ
غار گنگ آباد
غار دست‌کندِ چکاد که گروهی به نام چکاد آن را ایجاد کرده اند.
غار دست‌کند “الله” که توسط پهلوان صادق ایجاد و امروزه تخریب شده است.
غار سیمرغ جدیدترین غار کشف شده در این ناحیه در ارتفاع ۲۰۰۰ متری از سطح دریا که توسط تیم غارشناسی اصفهان و در اواخر سال ۹۱ کشف شده است.
نکته مهم: رفتن به این غارها یک راهنمای کار بلد می خواهد چرا که برخی از آنها به طور کامل کشف نشده اند. به عنوان مثال غار سیمرغ سه حلقه چاه بسیار تنگ و باریک دارد که هر کسی نمی تواند آنها را پشت سر بگذارد. تنگی غار و وجود احتمال ریزش در آن باعث شده تا تنها غارنوردان حرفه ای بتوانند به درون آن بروند.
متاسفانه تصویری از این غارها در دست نیست. اگر عکسی از این جاذبه ها دارید، آن را برای ما ارسال کنید تا با نام خودتان در کارناوال منتشر شود. عکس را اینجا آپلود کنید.
بام اصفهان/تماشای چشم اندازها
یکی از دیدنی های کوه صفه چشم اندازهایی است که در این مکان فرصت دیدن شان را دارید. در بسیاری از نقاط این کوه ۲۲۴۱ متری، شاهد منظره ای از رودخانه زاینده‌رود و شهر اصفهان خواهید بود. به همین دلیل است که کوه صفه را یک نشانه بزرگ شهری می دانند؛ نشانه ای که از تمام نقاط شهر دیده می شود و از سوی دیگر وقتی بر فرازش قرار گیرید چشم اندازی کم نظیر از شهر اصفهان را خواهید داشت. برای همین است که کوه صفه را بام اصفهان می خوانند. به راحتی می توانید با تله کابین به این بام برسید و از امکانات موجود در آن مانند رستوران ها و کافه ها بهره ببرید.
البته همه چیز به چشم اندازهای شهری ختم نمی شود. اگر کمر همت ببندید و رنج کوهنوردی را به جان بخرید بالاتر از چشمه گل زرد، با عبور از چند پیچ و خم به قله می رسید. حالا اگر به سمت چپ بنگرید، تپه‌های کوچک و بزرگی را می بینید که با نام هزار دره شناخته می شوند و جاده شیراز از وسط آن عبور می کند. این تپه ها خاک سرخی دارد که در رنگ‌آمیزی به کار می رود. در همین جا نمایی از کوه های کلاه قاضی نیز دیده می شود. در سمت غرب، شاه کوه را می بینید و پس از آن لنجان اصفهان خودنمایی می کند.
به طور کلی صفه دارای دو قله است؛ قله جنوبی و شمالی که بر روی هر یک چند دکل مخابراتی دیده می شود. قله جنوبی بلندتر از قله شمالی است؛ اما در قله شمالی منظره‌ای بهتر و گسترده‌تر از شهر را خواهید دید.
انتهای پیام/
